Het klinkt zo logisch: laten we patiënten informatie geven op een manier die ze begrijpen. Maar het is heel moeilijk om als professional een boodschap zo te brengen dat iemand die geen verstand heeft van jouw vak het ook snapt.
In het ziekenhuis speelt dit een grote rol. Eén op de zes Nederlanders van 18 jaar en ouder is laaggeletterd, één op de vijf heeft beperkte digitale vaardigheden en één op de vier heeft beperkte gezondheidsvaardigheden. En deze mensen zijn in het ziekenhuis over vertegenwoordigd. Zij leven minder lang in goede gezondheid en bezoeken dus vaker het ziekenhuis dan mensen met een hoge opleiding en een hoog inkomen.
Uitdaging
De werkgroep veegerelateerde (LA-)MRSA van Rezisto is de uitdaging aangegaan. Een aantal ziekenhuizen in Brabant biedt verpleegkundigen met LA-MRSA die thuis contact hebben met vee de mogelijkheid om toch te werken in de zorg. Behandeling van het dragerschap is voor hen niet mogelijk: ze raken de bacterie misschien even kwijt, maar halen hem na de behandeling gewoon thuis weer op. Om te controleren of er inderdaad geen verspreiding van de bacterie naar patiënten plaatsvindt, worden er regelmatig bij een aantal patiënten waar de verpleegkundige voor heeft gezorgd kweken afgenomen.
De informatiebrief voor deze patiënten was zeer volledig. Hij was echter ook lang, bevatte veel moeilijke woorden en de boodschap (we testen u omdat u verzorgd bent door een medewerker met deze bacterie) stond er niet duidelijk genoeg in.
Vereenvoudigen
Voor het vereenvoudigen van de informatie hebben we hulp gezocht bij Pharos. Deze stichting werkt aan het terugdringen van gezondheidsverschillen. Zij doen dat onder meer door te helpen bij het maken van begrijpelijk informatiemateriaal. Hierbij zetten zij taalambassadeurs in om het materiaal te testen. Taalambassadeurs zijn (voormalig) laaggeletterden.
Op basis van de bestaande brief maakte Pharos een concept informatiekaart. De kaart bevat niet alleen tekst maar ook afbeeldingen. Plaatjes maken informatie namelijk een stuk duidelijker. Essentieel is echter dat de plaatjes en de tekst exact hetzelfde zeggen. Daarover later meer.
Informatiekaart
De eerste versie van de informatiekaart was voor de werkgroep met deskundigen infectiepreventie best even schrikken. De inhoud was sterk vereenvoudigd, waardoor sommige nuances wegvallen. En er ontstond ook de angst dat deze vorm van informatie niet gewaardeerd wordt door mensen die niet laaggeletterd zijn. Dat laatste is gelukkig onderzocht. Ook hoogopgeleide mensen kunnen begrijpelijke informatie (informatie op B1 niveau) waarderen. Zij ervaren dit, zelfs meer dan laaggeletterde mensen, als vriendelijk.
De leden van de werkgroep raakten pas echt overtuigd bij de testrondes met de taalambassadeurs. Een taalambassadeur leest bij zo’n test de tekst voor en legt daarna in eigen woorden uit wat hij of zij denkt dat de boodschap is. Het werd duidelijk dat het technisch kunnen lezen van een woord niet betekent dat de betekenis in een zin ook duidelijk is voor de lezer. De afbeeldingen waren daarom heel belangrijk. Uit de testronde kwam naar voren welke afbeeldingen de tekst goed ondersteunden en welke afbeeldingen niet. Zo werd bij een afbeelding van een patiënt die informatie over een uitslag kreeg vooral gezien dat hij wel heel ziek moest zijn. Want hij keek zo verdrietig. Deze patiënt heeft in de definitieve afbeelding dus een meer neutrale gezichtsuitdrukking gekregen. De boodschap was namelijk niet ‘de patiënt is heel erg ziek’ maar ‘als u nog in het ziekenhuis ligt krijgt u de uitslag van de verpleegkundige’.
Duidelijkheid
Het traject heeft, behalve tot een begrijpelijke informatiekaart, ook geleid tot het besef dat veel van de informatie die we geven over resistente bacteriën en infectiepreventie waarschijnlijk helemaal niet zo duidelijk is voor patiënten. Daarom gaan we het komend jaar aan de slag om samen met de ziekenhuizen in de regio hier wat aan te doen.